NƯỚC VÀ RƯỢU [1] Lạy Chúa Giêsu, tính hiếu kỳ của chúng con trỗi dậy trước thực hành lạ thường trong phần chuẩn bị lễ vật khi linh mục chủ tế đổ vài giọt nước vào chén rượu. Phải chăng Chúa cũng đã làm như thế ở Bữa tiệc ly? Nếu là loại rượu mới cất và Chúa phải uống đến bốn chén rượu như là một phần của nghi thức, thì chúng con cho là nước pha vào rượu sẽ làm giảm đi độ cồn của rượu cho dễ uống.[2] Có lẽ vì uống nhiều rượu mà các môn đệ của Chúa hầu như buồn ngủ đến nỗi không thể mở mắt nổi đang khi Chúa đổ mồ hôi máu trong vườn Giệtsimani. Thói quen hoà nước với rượu đã có từ rất xa xưa đến nỗi bây giờ ý nghĩa nguyên thuỷ của hành động này cũng mất đi theo chiều dài của lịch sử. Lạy Chúa, chúng con sẽ phải làm gì đây? Thánh giám mục Cypriano thành Carthage đã ghi chú khéo léo về ý nghĩa biểu tượng trong nghi thức này: Chúa là rượu và chúng con là nước. Chúng con có thể suy ra rằng khi nước và rượu hoà lẫn với nhau, chúng con cũng sẽ được liên kết chặt chẽ với Chúa. Vì thế, chén rượu và nước biểu hiện cho sự kết hiệp thường xuyên giữa chúng con và Chúa. Khi chúng con nhận ra ý nghĩa biểu tượng của chén là nỗi khổ đau, chúng con liền bàng hoàng và thức tỉnh. Chúng con sẽ mãi kết hiệp với cuộc khổ nạn và cái chết của Ngài. Lạy Chúa, đây là một gánh nặng nhưng cũng là một vinh dự cho chúng con. Chúng con sẽ cầu nguyện cùng với Chúa mà thưa lên với Chúa Cha rằng: “Lạy Cha, xin hãy cất chén này xa con, nhưng đừng theo ý con mà vâng theo ý Cha”. Nhiều khi những biểu tượng che đậy thực tại. Khi phẩm chất rượu sút giảm hoặc rượu bị chua, người ta cho thêm nước vào. Chúng con nghĩ về Giáo hội thời sơ khai, bấy giờ chắc là số lượng người nghèo trong cộng đoàn khá nhiều. Họ chỉ có thể mang duy nhất một loại rượu trong khả năng của họ: đó là loại rượu rẻ tiền vốn được phục vụ tại bàn ăn. Nước sẽ làm dịu độ chua và độ nồng của rượu. Lạy Chúa, chúng con được kể lại rằng giám mục Cypriano đã khiển trách một phụ nữ giàu có vì bà không dâng tiến lễ vật gì khi tham dự Thánh lễ, lại còn dám ăn bánh dành cho người nghèo. Những lời khó nghe của ngài không những thực sự khai lòng mở trí người ta mà còn làm sáng tỏ sự thật về Thánh lễ. Đó là Thánh lễ của người nghèo, những người đã hào phóng dâng tiến từ những của cải nghèo hèn của mình để giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó khăn hơn chính họ. Đức giáo hoàng Lêô đáng kính đã có một nhận định sắc bén: “Nhiều người không có khả năng cho đi nhiều như người khác nhưng tình yêu bên trong trái tim họ lại không thua kém bất kỳ ai”. Thực hành này vẫn đang tiếp tục diễn ra ở các giáo xứ giàu có nhất cũng như nghèo khó nhất. Rượu và nước hoà lẫn với nhau nói lên rằng Giáo hội của chúng con, lạy Chúa, luôn là Giáo hội của người nghèo; Giáo hội luôn xác quyết rằng Giáo hội không chỉ ra sức làm việc vì lợi ích của người nghèo mà cũng là một Giáo hội nghèo. Chúng con khám phá ra rằng sự hoà lẫn nước và rượu chính là dấu chỉ diễn tả một lối sống của Tin Mừng trái ngược với thế gian: khó nghèo là một nhân đức gắn liền với thừa tác viên của Chúa, họ được sai đi để phục vụ người nghèo vốn bị vướng bận bởi nhiều gánh nặng của cơm áo gạo tiền. Rượu và nước hoà lẫn với nhau là một lời nhắc nhớ kịp thời cho chúng con rằng sống giữa thế gian giàu có và hào nhoáng thì thừa tác viên của Chúa sẽ phải sống trong sự đơn nghèo. Lạy Chúa, Ngài đến thế gian trong cảnh nghèo khó, sống khó nghèo và chết khó nghèo. Phải chăng chúng con đã không nghe Ngài lên tiếng nói rằng Ngài không sở hữu bất kỳ thứ gì dù chỉ một hòn đá để gối đầu sao? Khi chúng con giàu có cho chính bản thân mình, Ngài nghiêm sắc mặt nói với chúng con: sự giàu có này của chúng con là sự ghê tởm trong mắt Ngài. Khi chúng con trở nên nghèo khó vì lợi ích của anh chị em mình, Ngài sẽ tươi cười rạng rỡ mà nói: sự khó nghèo này của chúng con là sự vô giá trong ánh mắt của Ngài. Lạy Chúa, xin cho chúng con luôn ở lại trong chén cay đắng, nghèo khó và độ lượng của Ngài. Amen.
[1] PHẠM ĐÌNH ÁI, Để tham dự Thánh lễ sốt sắng hơn, Học viện Dòng Thánh Thể, lưu hành nội bộ, 2016, được lược dịch theo nguyên tác: ANSCAR J. CHUPUNGCO, Meditations on The Mass, Claretian Publications, Quezon city, Philippines, 2010.[2] Trong Bữa tiệc Vượt qua, người Do Thái ăn thịt chiên với bánh không men và rau đắng. Ngoài ra họ còn uống với nhau 4 chén (tuần) rượu là: 1] Chén Khởi Ca; 2] Chén Ký Sự; 3] Chén Chúc Tụng; 4] Chén Cảm Tạ. Những chén rượu này được vị chủ tọa chúc lành để kỷ niệm 4 lời hứa của Thiên Chúa đối với dân riêng của Người: 1] Ta sẽ đem các ngươi ra khỏi ách nô lệ Ai-cập; 2] Ta sẽ giải thoát các ngươi khỏi cảnh làm tôi mọi chúng; 3] Ta sẽ giương cánh tay mà chuộc lấy các ngươi; 4] Ta chọn các ngươi làm dân riêng của Ta và Ta sẽ làm Thiên Chúa các ngươi.